Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wieluniu

---

Historia

Osadnictwo ewangelickie w Wieluniu miało swoje początki na przełomie XVI wieku, co jest ściśle związane z lokalizacją miasta w pobliżu granicy ze Śląskiem. Przesiedlenie Śląskich ewangelików było efektem napięć religijnych występujących na ich rodzimych terenach. Niestety, wielu z tych osadników straciło życie podczas wojny polsko-szwedzkiej, gdy miasto zostało odbite przez Polaków w 1656 roku, a ci podejrzewani byli o sprzyjanie okupantowi.

Podczas wizytacji przeprowadzonych przez archidiakonat wieluński w 1720 oraz 1753 roku, stwierdzono obecność wyznawców obu konfesji ewangelickich. W 1753 roku odnotowano, że w mieście mieszkały pięć rodzin kalwińskich oraz ponad 40 osób wyznania luterańskiego. Wraz z przejściem Wielunia pod pruską władzę, liczba luteran wzrosła znacząco. W 1793 roku odnotowano już 12 luteran, którymi byli głównie pruscy urzędnicy wraz z rodzinami. Później do miasta zaczęli osiedlać się protestanccy rzemieślnicy, rolnicy oraz żołnierze.

W dniu 18 sierpnia 1818 ewangeliccy wierni złożili prośbę o oddanie im w użytkowanie kościoła pobernardyńskiego wraz z całym jego wyposażeniem. Ich intencją było przekształcenie go w miejsce kultu ze względu na chęć powiększenia wspólnoty. Przeciwności finansowe jednak uniemożliwiły im dźwiganie ciężaru utrzymania parafii. W tamtym czasie w mieście mieszkało już 40 luterańskich rodzin oraz kilka rodzin reformowanych w okolicach. Aby założyć parafię, konieczne było dostarczenie wykazu imion członków wspólnoty, a także określenie sumy, jaką mogą przeznaczyć na budowę świątyni. W marcu 1820 przedstawiono listę, na której figurowały nazwiska 401 osób oraz suma 1151 złotych polskich.

W 1820 roku, pomimo ciągłego braku oficjalnej zgody, przystąpiono do napraw kościoła. Zezwolenie, które ostatecznie wydano w lipcu tego samego roku, dotyczyło nie tylko budynku świątyni, lecz także terenów otaczających ją oraz części ogrodu. Pierwsze nabożeństwo miało miejsce 14 grudnia 1821 roku.

Do miasta przybył w kwietniu 1822 roku ks. S.G. Sachs. Z uwagi na jego niedoświadczenie oraz młody wiek władze postanowiły poddać go egzaminowi. W końcu, 28 marca 1824 roku, został on uroczyście mianowany proboszczem. W 1854 roku powstał filiał parafii w Pankach, który w 1865 roku liczył 364 wiernych.

W 1913 roku parafia składała się z około 50 rodzin i należała do superintendentury kaliskiej. Oprócz kościoła parafialnego, posiadała również kościół filialny w Krzeczowie, domy modlitwy w Wolnicy Grabowskiej oraz Marianowie, a także kantorat w Janowie. W tym okresie prowadzono również dwie szkoły elementarne – w Wieluniu oraz Świątkowicach. W 1914 roku nabożeństwa w kościele odbywały się w języku polskim w pierwszą i trzecią niedzielę każdego miesiąca, podczas gdy pozostałe nabożeństwa odbywały się w języku niemieckim.

W 1923 roku liczba członków parafii wzrosła do 3000, a wspólnota zarządzała kościołami w Wieluniu i Krzeczowie, dodając cztery domy modlitwy oraz 11 cmentarzy do swoich zasobów. W 2017 roku litraturna wspólnota zmniejszyła się do około 15 wiernych. Z uwagi na brak możliwości przeprowadzania niezbędnych remontów kościoła oraz plebanii, 19 grudnia 2022 roku obiekty te zostały sprzedane miastu w celu przekształcenia ich w pomieszczenia do działalności wystawienniczej i edukacyjnej Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Ostatnie regularne nabożeństwo ewangelickie w kościele miało miejsce 21 maja 2023 roku, a jego uczestnikiem był Biskup Kościoła ks. Jerzy Samiec. Mimo wszystko, zachowano sakralny charakter obiektu, a parafia ma prawo do przeprowadzania okolicznościowych nabożeństw w jego murach.

Współczesność

Nabożeństwa w Wieluniu mają miejsce przy ulicy Ewangelickiej 6, odbywając się w każdą niedzielę, z wyjątkiem piątej niedzieli miesiąca. Administrator parafii, ks. bp. Jan Cieślar, pełni tę ważną funkcję, a równocześnie jest proboszczem parafii w Zduńskiej Woli. W życie parafialnych aktywności zaangażowany jest także diakon Paweł Gumpert Obst, który obsługuje parafię z Łasku.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wieluniu

---