Zbigniew Pietrasiński

---

Wykształcenie

W życiorysie Zbigniewa Pietrasińskiego znajdziemy szereg znaczących osiągnięć akademickich, które kształtowały jego karierę. Jego ścieżka edukacyjna jest wyjątkowo zróżnicowana i wpływowa.

• 1950 – uzyskanie tytułu magistra filozofii na Uniwersytecie Warszawskim,
• 1955 – obrona doktoratu z psychologii w Instytucie Pedagogicznym w Moskwie pod kierownictwem H. D. Lewitowa,
• 1971 – nadanie habilitacji na Uniwersytecie Warszawskim,
• 1977 – uzyskanie tytułu profesora nadzwyczajnego,
• 1993 – tytuł profesora zwyczajnego.

Kariera zawodowa

W ciągu swojej niezwykle bogatej kariery zawodowej, Zbigniew Pietrasiński miał okazję pracować w wielu renomowanych instytucjach, w których wniósł istotny wkład w rozwój psychologii oraz pedagogiki w Polsce.

• Od 1955 do 1971 roku, Pietrasiński był związany z Wydziałem Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego, a także Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Kadr Kierowniczych, gdzie pracował w latach 1967-1970,
• W latach 1972-1980 pełnił funkcje na Instytucie Badań Pedagogicznych w Warszawie oraz w Instytucie Organizacji i Kierowania na Uniwersytecie Warszawskim (1972-1975),
• Okres od 1980 do 1996 roku to czas pracy w Instytucie Psychologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz w Prywatnej Wyższej Szkole Handlowej, gdzie zaangażowany był w latach 1993-1995,
• Na przestrzeni lat 1996-2010, był współzałożycielem oraz jednym z kluczowych działaczy Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, pełniąc funkcję prorektora do spraw studenckich aż do 16 czerwca 2008 roku.

Poglądy i osiągnięcia

Jako konsekwentny kontynuator idei Tadeusza Tomaszewskiego, Zbigniew Pietrasiński prezentował podejście, które łączyło elementy poznawcze oraz subiektywne w dziedzinie psychologii. Jego prace były również inspirowane prakseologiczną i racjonalistyczną teorią Tadeusza Kotarbińskiego, co podkreślało jego różnorodne źródła myślowe. Pietrasiński wskazywał na trójkomponentowy model determinacji człowieka, w którym szczególny nacisk kładł na autodeterminację. Krytycznie odnosił się do wpływu środowiska, które określał ironicznie jako „urabianie”.

Jego badania oraz działalność popularyzatorska skoncentrowały się na wspieraniu autokreacji i twórczości jednostki poprzez odpowiednie wzbogacanie wiedzy oraz samowiedzy, co określał jako kompetencję biograficzną. Zajmując się rozwojem intelektualnym oraz osobowościowym w różnych etapach życia, w swoich ostatnich badaniach Pietrasiński wniósł znaczące elementy do psychologicznej teorii mądrości, proponowanej przez Paula Baltesa oraz jego współczesnych.

Twórczość

Zbigniew Pietrasiński to uznany autor, który stworzył 17 książek oraz redagował szereg prac zbiorowych, a także napisał ponad 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych. Jego prace były publikowane w takich czasopismach jak Radar i Charaktery.

Najważniejsze publikacje książkowe

• „Psychologia sprawnego myślenia”. Warszawa 1959, Wiedza Powszechna,
• „Sztuka uczenia się”. Warszawa 1960, Wiedza Powszechna, sześć wydań, ostatnie 1990,
• „Myślenie twórcze”. Warszawa 1969, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
• „Ogólne i psychologiczne zagadnienia innowacji”. Warszawa 1971, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
• „Kierowanie własnym rozwojem”. Warszawa 1977, Iskry,
• „Czego dowiedziałeś się zbyt późno?”. Warszawa 1979, Iskry, ISBN 83-207-0002-7,
• „Rozwój człowieka dorosłego”. Warszawa 1990, Wiedza Powszechna,
• „Mądrość czyli świetne wyposażenie umysłu”. Warszawa 2001, Wydawnictwo Scholar, ISBN 83-88495-57-7,
• „Ekspansja pięknych umysłów. Nowy renesans i ożywcza autokreacja”. Warszawa 2009, Wydawnictwo CIS,
• „Dziennik komputerowy z […]”. Wybór i opracowanie Teresa Rzepa. Lublin 2015, Wydawnictwo UMCS. Współfinansowanie: Maria Pietrasińska. ISBN 978-83-7784-675-9.
• Ponadto w języku angielskim:
• „The Psychology of Efficient Thinking”. London 1969, Pergamon Press,
• „The Art of Learning”. London 1969, Pergamon Press.

Najważniejsze artykuły

• „Psychologia kierownictwa”. W: Gliszczyńska X. (red.) Psychologia pracy. Wybrane zagadnienia. Warszawa 1979, PWN,
• „Człowiek formowany jako podmiot rozwoju”. Psychologia Wychowawcza, 1987, XXX, 3, 249-271,
• „Rozwój z perspektywy jego podmiotu”. W: Tyszkowa M. (red.) Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia. Warszawa 1988, PWN,
• „Toward a theory of autonomizing promotion of adult development”. Polish Psychological Bulletin, 1988, Vol. 19(1), 31-41,
• „Badania nad rozwojem psychicznym dorosłych”. Kwartalnik Pedagogiczny, 1988, Nr 3-4, 83-103,
• „Rozwój psychiczny człowieka dorosłego”. Zdrowie Psychiczne. 1988, Rok 29, nr 1, 13-38,
• „Rozwój myślenia i osobowości dorosłych”. Oświata Dorosłych 1989, T. XXXII(7), 385-391,
• „Promotion of basic developmental skills in adults”. W: Fusco A., Battisti F.M., Tomassoni R. (red.) Recent experiences in general and social psychology in Italy and Poland. Milano 1990, Franco Angeli Libri,
• „Two models of mental development”. W: Hołyst B. (red.) Mental health in a changing world. Warsaw 1990, The Polish Society for Mental Health,
• „Optymalizacja czynu a filozofia życia”. W: Gasparski W: Strzałecki A. (red.) Logika, praktyka, etyka: przesłania filozofii Tadeusza Kotarbińskiego. Warszawa 1991, Towarzystwo Naukowe Prakseologii,
• „Rozwój ludzi dorosłych”. W: Wujek T. (red.) Wprowadzenie do pedagogiki dorosłych. Warszawa 1992, PWN, s. 46-74.

Działalność społeczna i wychowawcza

• I sekretarz POP PZPR w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN,
• Inspirator i współredaktor studenckiego czasopisma „Psychologia w Teatrze Życia” (SWPS),
• Współtwórca Teatru Studentów SWPS, Kabaretu „Diogenes”, wraz z pisaniem scenariuszy i reżyserią,
• Współtwórca Galerii „Wnęka”,
• Organizator integracyjnych spotkań plenerowych dla pracowników i studentów.

---

Oceń: Zbigniew Pietrasiński

---